فیشینگ چیست و چگونه از قربانی شدن در این حملات جلوگیری کنیم؟

فیشینگ یعنی چه؟

تعریف فیشینگ به زبان ساده 

تعریف فیشینگ به زبان ساده این است: فیشینگ نوعی حمله سایبری است که در آن مهاجمان با جعل هویت افراد یا سازمان‌های معتبر، تلاش می‌کنند اطلاعات مهم کاربران را به‌دست آورند. در واقع، این نوع حمله تلاش می‌کند کاربران را با روش‌های فریبکارانه گمراه کند با روش‌هایی مانند ایمیل جعلی یا پیامک ساختگی. 

معنی فیشینگ در فضای اینترنتی

معنی فیشینگ در فضای اینترنتی، به تلاش مجرمان سایبری برای سرقت اطلاعات کاربران از طریق ابزارهای دیجیتال اطلاق می‌شود. این نوع حمله اینترنتی می‌تواند شامل صفحات تقلبی و لینک‌های آلوده باشد یعنی دامی دیجیتال برای فریب کاربر و دستیابی به اطلاعاتش.

فیشینگ چگونه اطلاعات را سرقت می‌کند؟

در این نوع حمله، مهاجم معمولاً با ارسال پیام جعلی حاوی لینکی مشکوک، کاربر را ترغیب می‌کند تا روی آن کلیک کند. این پیام می‌تواند به صفحه‌ای هدایت شود که مشابه سایت‌های واقعی است. در آن لحظه،اطلاعات را از طریق فرم‌های تقلبی جمع‌آوری می‌کند. حالا می‌دانیم این تهدید چگونه کار می کند

 تفاوت فیشینگ با سایر حملات مهندسی اجتماعی

حمله ی فیشینگ چیست؟ این نوع تهدید سایبری، یکی از شاخه‌های حملات مهندسی اجتماعی به‌شمار می‌آید برخلاف سایر حملات مهندسی اجتماعی که ممکن است از تماس مستقیم یا تعامل حضوری استفاده کنند، فیشینگ اغلب به‌صورت غیرحضوری و از طریق ابزارهای دیجیتال انجام می‌شود. مثلاً یک هکر ممکن است با ارسال ایمیل جعلی، کاربر را فریب دهد تا رمز عبورش را وارد کند. بنابراین در پاسخ به سوال خطر فیشینگ چیست باید گفت: فریب با ظاهر قانونی.

آشنایی با انواع حملات فیشینگ 

حمله پیامکی با هدف فریب کاربران چیست؟ (smishing)

فیشینگ پیامکی چیست؟ این نوع حمله زمانی رخ می‌دهد که هکرها پیامکی حاوی لینک جعلی برای قربانی ارسال می‌کنند و وانمود می‌کنند از سوی بانک یا شرکت معتبر هستند. هدف این پیام‌ها فریب کاربر برای وارد کردن اطلاعات حساس است. به زبان ساده، فیشینگ پیامکی یعنی چی؟ یعنی تله‌ای دیجیتال از طریق پیامک.

 فیشینگ ایمیلی(Email Phishing)

در حمله فیشینگ ایمیلی، هکر با ارسال ایمیلی جعلی سعی می‌کند کاربر را متقاعد کند تا روی یک لینک مشکوک کلیک کند یا اطلاعات ورود خود را وارد نماید. این ایمیل‌ها معمولاً ظاهری رسمی و حرفه‌ای دارند و ممکن است از نام سازمان‌های معتبر برای فریب استفاده کنند.

 فیشینگ تلفنی(Vishing)

فیشینگ تلفنی یا “ویشینگ” زمانی رخ می‌دهد که مهاجم با تماس صوتی وانمود می‌کند نماینده بانک یا سازمان رسمی است و با روش‌هایی مانند ایجاد اضطراب یا وعده خدمات، کاربر را متقاعد به افشای اطلاعات می‌کند. این روش اغلب برای سرقت اطلاعات بانکی یا رمز عبور استفاده می‌شود.

 فیشینگ شبکه‌های اجتماعی (مثل اینستاگرام و واتساپ) 

فیشینگ اینستاگرام چیست؟ در این حمله، مهاجم با ساخت صفحه‌ای جعلی یا ارسال پیام در دایرکت، کاربران را به صفحات تقلبی هدایت می‌کند. هدف، سرقت اطلاعات حساب است. حمله فیشینگ اینستاگرام می‌تواند شامل ربات‌های جعلی، لینک‌های مشکوک یا وعده جوایز غیر واقعی باشد.

سرقت رمزارز با ترفندهای سایبری 

فیشینگ ارز دیجیتال چیست؟ این نوع حمله با هدف سرقت کلیدهای خصوصی یا اطلاعات کیف پول کاربران انجام می‌شود. مهاجمان از سایت‌های جعلی یا پیام‌های فریبنده برای دسترسی به دارایی‌های رمزنگاری‌شده استفاده می‌کنند. از آنجا که معاملات برگشت‌ناپذیر هستند، فیشینگ ارز دیجیتال بسیار خطرناک است. از جمله این حملات فیشینگ بیت کوین است که به‌طور گسترده رواج دارد.

 فیشینگ بانکی و صفحات درگاه جعلی 

در این نوع حمله، هکرها با طراحی صفحات پرداخت جعلی، کاربران را فریب می‌دهند تا اطلاعات بانکی خود را وارد کنند. فیشینگ بانکی یکی از رایج‌ترین انواع حملات است. برای مقابله با فیشینگ بانک باید ابزارهای جلوگیری از فیشینگ بانکی را بشناسیم.

 فیشینگ از طریق تبلیغات گوگل و سئو منفی 

گاهی مهاجمان با سئو منفی، صفحات جعلی را در نتایج گوگل بالا می‌آورند. کاربران برای تشخیص فیشینگ باید به آدرس سایت توجه کنند.

 نشانه‌های هشداردهنده برای تشخیص فیشینگ

 چگونه سایت‌های کلاهبرداری را شناسایی کنیم؟

برای تشخیص سایت کلاهبرداری باید به نشانی (URL) سایت، وجود گواهی SSL (https)، ظاهر مشکوک صفحه و خطاهای نگارشی توجه کنید. همچنین، سایت‌هایی که وعده‌های غیرواقعی می‌دهند یا از شما اطلاعات حساس می‌خواهند، معمولاً قابل اعتماد نیستند. بررسی نظرات کاربران نیز می‌تواند مفید باشد.

 بررسی لینک‌های جعلی در ایمیل و پیامک 

در مواجهه با پیام‌هایی که لینک مشکوک دارند، ابتدا آدرس مقصد را بررسی کنید. لینک‌های جعلی معمولاً تفاوت‌های جزئی با آدرس اصلی دارند. سوالی که در اینجا مطرح می شود این است که  اگر روی لینک جعلی کلیک کردیم چه کنیم؟ سریعاً اتصال به اینترنت را قطع و اطلاعات ورود را تغییر دهید.

 هرزنامه چیست و چه ارتباطی با سرقت اطلاعات دارد؟

هرزنامه چیست؟ هرزنامه یا اسپم به پیام‌های ناخواسته‌ای گفته می‌شود که اغلب با اهداف تبلیغاتی یا فریبکارانه ارسال می‌شوند. بسیاری از حملات در قالب همین هرزنامه‌ها صورت می‌گیرند. شناسایی و حذف این پیام‌ها می‌تواند نقش مهمی در کاهش ریسک فیشینگ داشته باشد.

 تشخیص URLهای تقلبی و ناامن 

یکی از روش‌های اساسی برای مقابله با این تهدید، بررسی دقیق URLهاست. سایت‌های جعلی معمولاً دامنه‌هایی شبیه به دامنه‌های واقعی دارند اما با تفاوت‌های ظریف. استفاده از ابزارهای بررسی URL و افزونه‌های امنیتی مرورگر به تشخیص این موارد کمک می‌کند.

اگر قربانی حمله فیشینگ شدیم چه کنیم؟

اولین اقدامات امنیتی پس از کلیک روی لینک جعلی 

اگر روی لینک جعلی کلیک کردیم چه کنیم؟ بلافاصله اتصال اینترنت را قطع کرده و دستگاه را از شبکه خارج کنید. سپس مرورگر را ببندید و کش و کوکی‌ها را پاک کنید. در مرحله بعد، رمزهای عبور مرتبط را تغییر دهید. بسیار مهم است که بدانید بعد از حمله چه کنیم تا از سرقت اطلاعات بیشتر جلوگیری شود.

 بازیابی اطلاعات و تغییر رمز عبور

در صورت لو رفتن اطلاعات، باید سریعاً برای بازیابی اطلاعات اقدام کنید. تغییر رمز عبور در تمام حساب‌های مرتبط و فعال‌سازی احراز هویت دومرحله‌ای، نخستین قدم برای حفظ امنیت است. همچنین بررسی گزارش‌های ورود مشکوک در سرویس‌های مهم مثل ایمیل یا شبکه‌های اجتماعی ضروری است.

 مراجعه به سایت پلیس فتا برای استعلام و شکایت

برای اقدامات قانونی و اطلاع‌رسانی، مراجعه به سایت پلیس فتا برای استعلام و ثبت گزارش رسمی توصیه می‌شود. این کار نه تنها به شناسایی مهاجم کمک می‌کند، بلکه امکان پیگیری قضایی و جلوگیری از تکرار حمله برای دیگران را فراهم می‌سازد.

 پیگیری حقوقی و حکم قضایی فیشینگ

در قوانین ایران، برای این حملات،  مجازات مشخصی در نظر گرفته شده است. قربانیان می‌توانند با ارائه مستندات و مدارک لازم، شکایت رسمی تنظیم کنند. روند بررسی در مراجع قضایی انجام می‌شود و بسته به شدت جرم، حکم قضایی فیشینگ شامل جریمه یا حبس خواهد بود.

جمع‌بندی نهایی

 خلاصه نکات کلیدی برای محافظت در برابر فیشینگ 

در پاسخ باید گفت با حمله‌ای هوشمندانه و فریب‌کارانه مواجهیم که امنیت کاربران را تهدید می‌کند. برای جلوگیری، باید نسبت به لینک‌ها، پیام‌ها و صفحات مشکوک هوشیار بود. استفاده از احراز هویت دومرحله‌ای، آنتی‌ویروس معتبر و آموزش مداوم از مهم‌ترین ابزارهای مقابله با این تهدید سایبری هستند.

 معرفی منابع معتبر امنیت سایبری 

برای ارتقای دانش در زمینه امنیت سایبری، پیشنهاد می‌شود منابعی مانند وب‌سایت OWASP، مقالات آموزشی شرکت‌های امنیتی مانند Kaspersky، و راهنماهای پلیس فتا را دنبال کنید. این منابع، اطلاعات به‌روز و کاربردی درباره پیشگیری از این تهدید سایبری ارائه می‌دهند.

 یک چک‌لیست سریع برای بررسی امنیت لینک‌ها

برای تشخیص تهدید سایبری پیش از کلیک، موارد زیر را بررسی کنید: آیا URL امن است؟ آیا فرستنده قابل اعتماد است؟ آیا لینک کوتاه شده یا مشکوک است؟ اگر روی لینک جعلی کلیک کردیم چه کنیم؟ سریع رمزها را عوض کنید و از متخصص امنیت کمک بگیرید.

سوالات متداول